Ruim een dag voor zijn overlijden zit ik met mijn vader in de auto. Het is vrijdagmorgen vroeg. We komen uit het ziekenhuis waar hij longfoto’s heeft laten maken. ‘s Nachts is hij erg benauwd geweest. In de auto zijn we wat stil. Cees is een man van weinig woorden. Plotseling komt hij met de mededeling dat hij toch wel een dure is voor het pensioenfonds. Al ruim twintig jaar profiteert hij ervan, sinds een week is hij 84. Toen we het huis verlieten zei mijn moeder nog bezorgd: en je hebt ook nog niets geregeld… Hieraan denkend zeg ik dat er ooit een einde aan dat pensioen komt. Maar dat het niet nodig is om zorgen te hebben dat hij niets over zijn afscheid geregeld heeft. Dat kan hij wel aan ons overlaten…
Terug bij de huisarts valt de uitslag mee; er is nieuwe medicatie nodig voor een nog sluimerende longontsteking. Bij thuiskomst vallen onze ouders elkaar opgelucht in de armen. De dag verloopt verder rustig, evenals de volgende dag, al voelt Cees zich lang niet de oude. Na het avondeten voelt hij zich helemaal niet lekker en het wordt zo erg dat 112 en wij, de kinderen, gebeld worden. De ambulance komt snel en rond twaalf uur ’s nachts komen we gelijktijdig op de spoedeisende hulp van het ziekenhuis aan. Niet lang daarna overlijdt hij echter, ondanks alle inzet van het medische en verpleegkundige personeel; zijn verzwakte hart redt het niet langer.

Meteen wordt duidelijk dat er allerlei beslissingen genomen moeten worden, waar je nooit over nagedacht hebt. Beslissingen die geen uitstel dulden, maar waar je op dat moment helemaal niet aan toe bent!
We worden in het ziekenhuis lief en begripvol opgevangen en krijgen alle tijd om samen met Cees bij elkaar te zitten. Welke gevoelens dan allemaal heen en weer schieten is moeilijk in woorden te vatten. Wel is duidelijk dat een deel van je verdoofd is, de felheid van het verdriet is zo groot dat je het niet echt tot je kunt laten doordringen; je verkeert in een roes, waarin je mechanisch, als een soort automaat handelt.
En er moet flink gehandeld worden. Zondagochtend vroeg bel ik Martien met de vraag of hij ons wil helpen het afscheid van Cees vorm te geven. Zijn naam hebben we uit papieren van de begrafenisvereniging waarvan onze ouders lid zijn. We maken een afspraak, om samen met moeder en broers de eerste zaken te regelen. En wat is er veel te regelen.Voor alle praktische problemen heeft Martien wel een oplossing. Ook voor het thuis opbaren, een diepe wens van onze ouders. Onder zijn leiding worden de belangrijkste zaken afgesproken. Het allerbelangrijkst voor ons is dat Martien steeds alternatieven voorlegt, waaruit wij dan datgene kunnen kiezen wat het beste bij onze vader, ons gevoel, ons gezin past; voor eigen ideeën is er zeker ruimte. Martien wijst ons op alles wat we zelf kunnen doen, maar ook dat we het alleen moeten doen als we daar een goed gevoel bij hebben.

De dagen tussen het overlijden en de afscheidsbijeenkomst vullen zich met vele warme, lieve en troostende bezoeken. Ook alle buren komen afscheid nemen van hun oude buurman, zelfs de kinderen van groot tot klein. We zetten de hele dag koffie en thee, sommigen eten zelfs een hapje mee en Cees staat er gewoon bij. Samen halen we herinneringen op, huilend en lachend staan we om hem heen. Het is fijn dat we Cees zolang mogelijk bij ons hebben en dat we zelf zoveel doen. We dragen hem het huis in als hij uit het ziekenhuis thuiskomt en het huis uit op weg naar het laatste afscheid. Als we buiten komen staan alle buren op straat en hangen alle vlaggen halfstok; de stoet, met Martien voorop lopend, rijdt stapvoets het wijkje uit…

In de zaal van het crematorium is iedereen al aanwezig om hem de laatste eer te bewijzen. Overweldigend emotioneel, Cees gedragen door zijn zonen en vier oudste kleinzonen en wij, de vrouwen er met de bloemen achteraan! Zijn muziek die speelt, de zon die schijnt, droevig en verdrietig, maar ook zo warm. Met elkaar geven wij ook de afscheidsbijeenkomst vorm.

Ons gezin heeft veel troost ervaren aan de vele manieren waarop wij zelf een bijdrage hebben geleverd aan het afscheid van Cees. Ook al had hij zich daar zelf niet over uitgesproken, het heeft ons veel voldoening gegeven ons zo in hem in te leven dat wij het gevoel hadden dat hij zich zijn afscheid graag op deze manier had voorgesteld. Fijn dat er professionals zijn die ons daarbij met zoveel betrokkenheid terzijde kunnen staan.

Greet