In 2002 kregen we in de gaten dat het gedrag van mijn man begon te veranderen. Hij was heel handig om het te verbergen in het begin, dus hij heeft er toen nog wel erg in gehad. Als hij zijn huis niet meer kon vinden en hij het aan een ander vroeg, zei hij: “Niet aan mijn vrouw vertellen hoor”. Maar al heel snel sloeg de dementie toe. Ik vond het heel moeilijk te aanvaarden om mijn man zo te zien veranderen. Al heel gauw mocht hij drie dagen naar De Hoge Hop en dat was voor mij een verademing, want hij eiste door zijn gedrag je ieder moment op. In 2004 is hij helemaal opgenomen. Ik heb hem meest alle dagen bezocht. Eerst kende hij mij nog wel, maar dat werd steeds minder. Maar het gaf mijzelf ook troost en toen het mogelijk was, ging ik met hem wandelen. Het laatste jaar lag hij alleen nog maar verkrampt in de foetushouding in bed met veel pijn.

In 2000 hadden we nog samen een euthanasieverklaring op laten maken, maar omdat hij nu niet voldoende bij zinnen was, kon daar geen gevolg aan gegeven worden. We hadden hem graag dit onnodig lijden willen besparen. Begin april 2008 kreeg hij een flinke longontsteking en dit luidde zijn einde in. Na een week strijd waren we dankbaar dat hij uit zijn lijden werd verlost.

Na vier jaar verpleeghuis was het mijn wens om hem de laatste dagen bij ons thuis te hebben. Daar ben ik heel dankbaar voor dat dat zo gebeurd is. We hebben hem flink in de bloemen gezet want daar hield hij zo van en we hebben heel wat uren bij hem gezeten. Maar je weet dat het de laatste dagen zijn en er onverbiddelijk een eind aan komt. Acht april werd hij gecremeerd. ‘s Avonds er voor was hij al naar de kerk gebracht en hebben heel veel mensen afscheid van hem kunnen nemen. Ik kwam nu zelf aan de weet hoe belangrijk het is dat ze met je meeleven. Met z’n allen hebben we de kist gesloten na het laatste afscheid. De kinderen hebben hem in de kerk en ook in het crematorium gedragen, heel aangrijpend. Een sfeervolle rouwdienst vervolmaakte het hele gebeuren. In het crematorium richtte kinderen en kleinkinderen het laatste woord tot vader en opa. Daarna werden er broodjes en koffie geserveerd. Ik had zo’n voldaan gevoel over alles. Hij had alle eer gekregen die hem toekwam en door de voortreffelijke begeleiding verliep alles naar wens. En de kinderen zijn een grote steun voor mij geweest. Zo zie je maar weer dat er ook weer goede kanten naar voren komen door dit samen mee te maken.

Onze dochter die in Zuid-Afrika woont wist al dat ze die zomer naar Bali zou gaan. Mijn man heeft drie jaar dienstplicht in Indonesië doorgebracht en was weg van Bali. Tweemaal zijn we er samen geweest en vonden we het een goede gedachte om daar zijn as uit te strooien. Dat is ook gebeurd en ik weet zeker, als hij het zou weten het zeker zijn goedkeuring zou krijgen. Zo hebben we voorgoed afscheid van hen genomen, maar vergeten doen we hem nooit.

Truus Tol –Pronk