Mijn vader en moeder woonden nog tot op hoge leeftijd “zelfstandig”. Op enig moment begonnen de reacties van onze “pa” hier en daar wat bijzonder te worden.
Een vorm van dementie, in eerste instantie mee om te gaan, maar na verloop van tijd ernstiger. Actie was geboden en een bezoekregeling met alle broers en zussen werd ingesteld. Twee zussen voor de dagelijkse aandacht overdag en zes broers voor koffievisite in de avond.
Nadat dit enkele jaren zo doorliep was er plaats in het verzorgingstehuis. Er veranderde niet zoveel. Het leek wel of ze te oud waren geworden om nog sociaal actief in zo’n huis te kunnen zijn en de meeste tijd werd doorgebracht op “het kamertje”. De bezoekregeling leek hun enige houvast voor de gehele dag en alles leek “gewoon” door te gaan totdat … wij weer actie moesten ondernemen toen duidelijk werd dat onze moeder de lichamelijk uitputting nabij kwam en onze vader steeds duidelijker verward raakte. Er bleef maar één optie over, na 60 jaar huwelijk, je ouders uit elkaar halen!
Als ergens het afscheid begonnen is, was het daar wel. Ik vroeg mij af of mijn ouders wel besef hadden van wat er gebeurde omdat de één in het verpleegtehuis werd opgenomen en de ander hulpeloos in hun kamertje achterbleef. Maar toen wij, na het aanschouwen van een broos afscheid, in de auto onderweg waren en mijn vader vroeg ‘waarom ik dit toch deed’ werd mij pijnlijk duidelijk dat het besef er wel degelijk was.
Ze hebben elkaar niet meer levend gezien en mijn moeder is binnen enkele dagen, nadat mijn vader “het huis uit” was, overleden.
Hoe vertel je het dan je vader ? Wij hebben dat met elkaar gedaan, maar door de dementie bleef zelfs dit bericht niet beklijven en moest hij het slechte nieuws telkens weer beleven.

Onze moeder is, omringd door haar kinderen, rustig gestorven.
Het “afleggen” van onze moeder hebben mijn beide zussen heel liefdevol gedaan onder de rustige leiding van Martien Weel en de mentale steun van alle broers. Ze is opgebaard in haar laatste woonkamer. Dat maakte het afscheid nemen, vooral voor de kleinkinderen, heel toegankelijk en open. De belangstelling tijdens de avondwake en uitvaart was bijzonder evenals de wijze waarop moeder door haar zonen naar haar laatste rustplaats werd gedragen.

Na de begrafenis werd de aandacht weer gericht op onze pa. Geen bezoekregeling meer, maar toch nog regelmatig op bezoek en hoe gek ook, eigenlijk in mensonterende situaties (o.a. door het ontbreken van iedere privacy voor de bewoners), hebben wij herinneringen aan vrolijke bezoeken. Ook hier ontdekten wij echter al snel de afglijdende schaal. Het definitieve afscheid is ingezet met wat men palliatieve sedatie noemt.

‘Ik ga want moeder weet niet waar ik ben’
Na zeven dagen is onze vader overleden. Wij gingen op zijn laatste avond toch nog naar huis. Hij leek er rustig bij te liggen en contact was er al een paar dagen niet echt meer. In de nacht is hij toen overleden. Dat geeft nog het meest onbevredigende gevoel: waarom zijn wij er niet bijgebleven en was hij al “weg”en pompte alleen zijn hart nog….??

Na de begrafenis zit je met gemengde gevoelens. Enerzijds verdrietig omdat je zo kort na elkaar afscheid hebt moeten nemen van je moeder en je vader en anderzijds een zucht van verlichting dat hun verder lijden is bespaard gebleven en een pak van een zorg van je schouders.

Als de zorg gaat overheersen wordt het als kind moeilijker om de liefde in de relatie met je ouders tot het belangrijkste te houden.

Namens de kinderen fam. S. Komen, Rem Komen